موضوع دوران قاعدگی ابتدا در تاریخ ،اساطیر و ادیان بررسی شده است. مسئله عادت ماهانه زنان در طول تاریخ عکس العمل های متفاوت و مختلفی رو به همراه داشته .گاهی مردان رو از زنان ترسونده ، گاهی اون رو دارای قدرت‌های ماورایی دونسته ،گاهی به او چهره اهریمن داده و گاهی چهره راز آلود میدونسته. به هر حال تصور میشه ذهن بشر اولیه که آمیخته به خرافات بوده و برای تفسیر دنیا و مسائل پیرامونش به اساطیر متوسل میشده به راحتی میتونه از پدیده های عادت ماهیانه در زنان بگذره وتلاش میکنه تا اون رو به نوعی تفسیر کنه . به همین صورت ویژگی های خاص فیزیولوژیک زن است که هم به مرد لذت می‌داده هم اون رو ترسونده و هم باعث باروری و در ماه خونی از رحم او خارج می‌شده. در برخی موارد هم در پرتو ابعاد اسرار آمیزی که به زن داده شده نقش و جایگاه وی را در جامعه بالا برده است. ترس پنهان مردان از زنان در دوره باستان پدیدآورنده بسیاری از داستان و اسطوره ها بوده .اون ها زنان رو موجودی مرموز و ناشناخته میدونستن.اونچه که سبب شد مرد با دیده ترس به زن نگاه کنه همین نیروی زایندگی و عادت ماهیانه است. یک حالت ناگوار جسمی که در روند زایندگی و عادت ماهیانه بر زن عارض میشه که باعث می‌شده مردان از زنان ترسيده بشن.

مردان خونی رو که به هنگام زايمان یا عادت ماهیانه بر زن عارض می‌شده  رو  بسیار ازش هراس داشتن. و خونی که از به هنگام زايمان و عادت ماهانه از زن خارج میشد رو شوم میدونستن .مثال وقتی زن مبتلا به خون ریزی می‌شده باید از هرچیز و هرکس دوری میکرده.

پریود،عادت ماهانه یا دشتان :

ممکنه دفعه اولتون باشه که واژه دشتان رو شنیده باشین .دشتان نام ایرانی این پدیده یعنی قاعدگی هست که در احکام دین زرتشت هم از آن استفاده می‌شده. به این پدیده حیض هم گفته میشه که کاربردش بیشتر به متون عربی و دینی معدوده.

قاعدگی زنان در ایران باستان : (زرتشتیان)

قاعدگی در زنان در بستر تاریخ و اساطیر ایران به یک دیو زن به نام جِهی یا جِه شناخته می‌شده که نام همه بدکاری های زنانه بوده .

از نظر اساطیر ایران در آفرینش جهان ، دو خدا به نام خدای خیر (اهورا مزدا) و خدای شر (اهریمن) وجود داشته که در آغار جهان این دو هرکدام در قلمرو خود مشغول پادشاهی بودن. اهریمن از وجود قلمرو دیگه که در آن نور و پاکی و صلح بوده  با خبر میشه و تصمیم به جنگ با خدای خیر میگیره . در زمان حمله، بین این دو جنگ آغاز میشه و در پایان هرکس برنده شد پادشاه جهان خواهد شد . اهورا مزدا پایان کار اهریمن را به اون نشون داد . اهریمن وقتی پایان کار خودش رو شکست می‌بینه در جهان خودش سقوط میکنه و برای ۳ هزار سال به خواب عمیق میره . در این زمان هیچکدام از (نره دیو ها) نمیتونن به اون کمک کنن و تنها یک دیو زن به نام جِهی که از بدکاری های خویش استفاده میکرده اهریمن رو بهوش میاره.

اهریمن بعد از به هوش آوردن به پیشانی جِهی بوسه زده و بر اثر بوسه جِهی دچار دشتان یا قاعدگی میشه. در دوره باستان قاعدگی زنان رو از این داستان میدونن. دشتان از واژه دخشک (نشانه ) سرچشمه میگیره یعنی نشانه اهریمنی است.

زرتشتیان با زنان دشتان چگونه رفتار میکردن؟

دشتانیان :

دشتانستان محل خصوصی بود که زن دشتان را درون آن نگهداری میکردن تا عادت ماهیانش تموم بشه .اون ها برای انتقال زن دشتان به دشتانستان احکام مخصوصی وجود داشته .آن ها باید مسیر رفتن زن به دشتانستان را از هرگونه گل و بوته پاک کنن تا نگاه یا لمس اون آفریده های اهورامزدا را آلوده نکند .

دشتانستان باید به اندازه ی یک دوم یا یک سوم یا یک چهارم از خانه بلند تر بوده باشه تا نگاه زن به آتش نیوفته چون محل نگهداری زن دشتان باید حداقل پانزده گام با آب و آتش فاصله داشته باشه .مثلا میگفتن در جایی زن دشتان بوده نباید آتش روشن بشه .حالا زنی را تصور کنید که به خاطر دشتان بدنش ضعیف شده و دچار تنش عصبی هست و در جایی دور از آدمیزاد زندانی اش کردن و خودش ر‌و نمادی از پلیدی و اهریمنی می‌دونه. حتی تصور ترس و درماندگی این زنان بسیار ناراحت کننده است.

زن دشتان پلید ترین موجودی که تصور میکردن:

زن دشتان اگر  به آتش یا آب نگاه کنه سه استیر (یکی از واحد های سنجش گناه) اگر به سه قدمی آب روان یا آتش بره سه استیر گناه کرده.

زن دشتان اگر زیر بارون بره به ازای هر قطره روی بدنش بچکه پانزده تنافورد (یکی از واحد های سنجش گناه) گناه کرده ‌.

اگر زن دشتان با مردی سخن میگفته باعث میشده که عقل مرد برای چهل رو کم بشه . اگر کسی از خوراکی که زن دشتان از آن خورده باشه علاوه بر اینکه مرتکب گناه شده برای ۵۰ روز عقل و فهمش کاسته میشه .

گفته شده که اگر زن دشتان لباسی بپوشه ، آن لباس ناپاک میشه و باقی مانده خوراکش نه برای دیگران و نه برای خودش قابل استفاده نیست و معتقد بودن اگر چشم زن دشتان به هرچیزی بیوفته پاکی اون رو از بین می‌بره. زن دشتان اگر به درخت و کشتزار نگاه کنه از پاکی و باروری اون ها کاسته میشه و حتی گفته میشه که نگاه زن دشتان میتونه تا فرسنگ ها رو پلید کنه. به علاوه زن دشتان مثل ادیان ابراهیمی حق شرکت در مراسم های مذهبی رو نداشتن.

غذا دادن به زن دشتان:

گفتیم که دشتان حاصل بوسه اهریمن بوده .اون ها اعتقاد داشتن وقتی زنی دشتان میشه دیو درونش بیدار می‌شده. برای اینکه دیو درون زن قوت نگیره ،نباید به زن غذای کافی داد . در کتاب وندیداد گفته شده غذای زن دشتان را باید با آوند های برنجی یا سربی یا فلز های کم ارزش دیگر بیارن . کسی که می‌خواهد به او غذا بدهد باید حداقل سه قدم از او دور تر باشه . برای زن دشتان به اندازه ی دو دینار نان و یک دینار شیر فراهم باشه .تا چهار شبانه روز نباید به اون خوراک گوشت داد تا مبادا دیو درونش نیرو بگیره و خونریزی افرایش پیدا کنه.

پس میشه گفت در اون زمان وقتی زنان دشتان می‌شدن احساس تحقیر، تنهایی و احساس گناه رو زیاد تجربه میکردن.

شست و شوی زن دشتان برای پاک کردن او از پلیدی:

در کتاب سر در نثر گفته شده در زمان باستان طبق احکامی که داشتن.اگر پس از ۳ روز خونریزی بند اومد، باید زن یک روز دیگه هم صبر کنه ، سپس مراسم پاکسازی آن  شروع میشه .

در احکام دیگر اون ها باید سه گودال کنده بشه ،بر سر دو گودال اولی ، زن رو با ادرار گاو شست و شو می‌دادن. حالا پس از این شست و شو زن انقدر پاک میشه که بتونه بر سر گودال سوم او رو با آب بشورن .

یعنی نقطه پایان این شکنجه ها و تحقیر ها با ادرار گاو شست و شو می‌شده.

مجازات هایی که برای زنان دشتان در نظر داشتن :

دشتان مرزی : 

یعنی سکس کردن با زنی که دشتان است .

امروزه بسیاری از متخصصین اعتقاد دارن که این کار باعث کاهش درد و استرس زن میشه ولی خب در دین زرتشت درد و استرس اهمیتی نداشته.

سزای زن دشتان که به سمت آب و آتش رفته اینه که کثیفی مردمان رو به خوردش میدادن و سزای مردی که دشتان مرزی میکرده این بوده که دشتان به خوردش میدادن و یا فرزند شایسته خود را می‌پخته و می‌خورده است.

مرد در سه حالت میتونسته زنش رو طلاق بده:

۱_زن گرفتار روسپی گری می‌شده (روسپی: تن فروشی)

۲_زنی که به جادوگری روی می‌آورده

۳_پنهان کردن دشتان(قاعدگی) از همسرش

 حالا چرا دونستن اینکه زرتشتی ها چه کار میکردن مهمه؟

یکی از مهم ترین چیزهایی که رفتار ما رو با خودمون ،دیگران و حکومت تایین میکنه فرهنگ ما هستش .

فرهنگ یه دفعه ای به وجود نمیاد بلکه نسل به نسل منتقل میشه کار هایی که هزاران سال پیش انجام می‌شده شاید دیگه امروزه کاربردی نداشته باشه .اما ایده هایی که پشت اونها بوده هنوز هم از گوشه و کنار سر درآوردن .

گاهی وقتا احمقانه ترین و تاریک ترین ایده های هزاران سال پیش هم گهگاه از گوشه و کنار ها بیرون میان و یقه مارو میگیرن . ما باید بدونیم که زن ستیزی چه مسیری رو طی کرده تا به اینجا برسه .به علاوه اینکه دین زرتشت از دین های خیلی قدیمی است به همین دلیل وقتی احکام زرتشت در مورد عادت ماهیانه را بدانیم تا راحت تر تابوهای فرهنگی و قواعد دینی رو دیگر رو درک میکنیم.

نتیجه گیری:

اگر به گذشته های دور نگاه کنیم میفهمیم زن ستیزی به نوعی وجود داشته اما با گذشت سالیان سال موضوع قاعدگی ( عادت ماهیانه) به طور معمول جایگاه بهتری از نگاه و فرهنگ و مردم قرار گرفته ‌. به طوری که امروزه با تولید انواع و اقسام پد های بهداشتی ،انواع داروهای مسکن برای تسکین درد خانم ها ساخته شده است .

منابع: برگرفته از کتاب های :

سر در °بنِدهِش

وندیداد

سر در نثر